1.ความเป็นมา/พระราชดำริ
กรมวิชาการเกษตรมีภารกิจหลักในการวิจัยและพัฒนาด้านพืชเพื่อให้ได้พันธุ์พืช เครื่องจักรกลการเกษตรและเทคโนโลยีการผลิตที่มีคุณภาพ ให้ผลผลิตสูง ลดต้นทุนการผลิตและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมโดยถ่ายทอดสู่กลุ่มเป้าหมายนำไปใช้ประโยชน์ ด้วยเหตุผลดังกล่าวจึงได้มีแนวคิดให้หน่วยงานในสังกัดนำผลงานวิจัยแต่ละสาขามาผนวกจัดระบบการผลิตภายใต้แนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่ เพื่อถ่ายทอดไปสู่ประชาชนทุกภาคส่วนโดยเฉพาะ เกษตรกร นักเรียน นักศึกษา ให้เป็นแบบอย่างนำไปประยุกต์และปฏิบัติใช้ดำรงชีพต่อไป สำหรับศูนย์เรียนรู้การผลิตพืชตามแนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่ระนอง ได้เริ่มจัดตั้งเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2552 ภายในบริเวณศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรระนอง ในเนื้อที่ 22ไร่ ได้น้อมนำหลักการทฤษฎีใหม่ขั้นต้นเป็นแนวทางในการบริหารจัดการที่ดินและน้ำเพื่อการเกษตรในที่ดินขนาดเล็กให้เกิดประโยชน์สูงสุดโดยพิจารณาสภาพแวดล้อม เงื่อนไข ข้อจำกัดของพื้นที่ พันธุ์พืช เทคโนโลยีการผลิต นำมาจัดระบบการผลิตให้มีความสอดคล้องกับสภาพความเป็นอยู่ของเกษตรกรในท้องถิ่น
2.การสนองพระราชดำริ/การเข้าร่วมโครงการของกรมวิชาการเกษตร
พระราชดำริว่าด้วยเศรษฐกิจพอเพียง“การพัฒนาประเทศจำเป็นต้องทำตามลำดับขั้นต้องสร้างพื้นฐานคือ ความพอมี พอกิน พอใช้ของประชาชนส่วนใหญ่เบื้องต้นก่อน โดยใช้วิธีการและอุปกรณ์ที่ประหยัดแต่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เมื่อได้ความมั่นคงพร้อมพอควร และปฏิบัติได้แล้ว จึงค่อยสร้างค่อยเสริมความเจริญและฐานะทางเศรษฐกิจขั้นที่สูงขึ้น โดยลำดับต่อไป…” (๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๗)
“การจะเป็นเสือนั้นไม่สำคัญ สำคัญอยู่ที่เรามีเศรษฐกิจแบบพอมีพอกินนั้น หมายความว่า อุ้มชูตัวเองได้ ให้มีพอเพียงกับตัวเอง ความพอเพียงนี้ไม่ได้หมายความว่าทุกครอบครัวจะต้องผลิตอาหารของตัวเอง จะต้องทอผ้าใส่เอง อย่างนั้นมันเกินไป แต่ว่าในหมู่บ้านหรืออำเภอ จะต้องมีความพอเพียงพอสมควร บางสิ่งบางอย่างผลิตได้มากกว่าความต้องการก็ขายได้ แต่ขายในที่ไม่ห่างไกลเท่าไร ไม่ต้องเสียค่าขนส่งมากนัก…” (๔ ธันวาคม ๒๕๓๙)
3.วัตถุประสงค์
3.1 เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการผลิตพืชตามแนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่
3.2 เพื่อเผยแพร่ผลงานวิจัยของกรมวิชาการเกษตร
3.3 เพื่อเผยแพร่ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปสู่ประชาชนให้แพร่หลายยิ่งขึ้น
4. พื้นที่เป้าหมาย
4.1 พื้นที่เป้าหมายของโครงการเป็นแหล่งเรียนรู้ /ศึกษาดูงาน/ ฝึกอบรม แก่เกษตรกร นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไปในพื้นที่จังหวัดระนอง
4.2 พื้นที่เป้าหมายของงานวิชาการ(กรมวิชาการเกษตร) ดำเนินการภายในพื้นที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรระนอง จำนวน 22 ไร่
5.ผลการดำเนินงาน
5.1 การจัดการพื้นที่และการดำเนินกิจกรรม
เริ่มดำเนินงานตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2552 สภาพพื้นที่เดิมเป็นสวนยางพาราเสื่อมโทรมซึ่งไม่สามารถให้น้ำยางได้แล้วจึงขออนุมัติจากกรมใช้พื้นที่จัดทำศูนย์เรียนรู้ โดยจัดการแบ่งพื้นที่ตามหลักเกษตรทฤษฏีใหม่ มีพื้นที่จำนวน 22 ไร่ แบ่งพื้นที่ออกเป็น 4 ส่วน ตามหลักการเกษตรทฤษฎีใหม่
ส่วนที่ 1 พื้นที่แหล่งน้ำ มีพื้นที่ 6 ไร่ แหล่งเก็บกักน้ำ 2 แหล่งกิจกรรม
1) ปลูกมะพร้าวน้ำหอม เป็นผลงานวิจัยของศูนย์วิจัยพืชสวนชุมพร จำนวน 34 ต้น
2) เลี้ยงปลากินพืช จำนวน 2,000 ตัว
3) ปลูกหญ้าแฝกตามแนวขอบบ่อ เพื่อเป็นการป้องกันการพังทลาย
ส่วนที่ 2 พื้นที่นาข้าว มีพื้นที่ 5 ไร่ สภาพพื้นที่เป็นนาดอน ทำการปลูกข้าวไร่พันธุ์ดอกพะยอม ซึ่งเป็นข้าวพื้นเมืองของภาคใต้โดยได้รับรองพันธุ์จากกรมวิชาการเกษตร
ส่วนที่ 3 พื้นที่ปลูกพืชไร่/พืชสวน มีเนื้อที่ 9 ไร่ แบ่งออกเป็น
– แปลงปาล์มน้ำมัน 3 ไร่ ปลูกปาล์มน้ำมันพันธุ์ลูกผสม 6 สายพันธุ์ คือ สุราษฎร์ธานี 1-6
รวมจำนวน 63 ต้น
– แปลงยางพารา 3 ไร่ ปลูกยางพาราพันธุ์ RRIT 251 ,BPM 24, GT1, PB260, RRIC100, PB 235 รวมจำนวน 240 ต้น
– แปลงไม้ผล 1 ไร่ ปลูกทุเรียน ลองกอง มังคุด เงาะ รวมจำนวน 32 ต้น โดยในระยะแรก
ได้ปลูกกล้วยให้เป็นร่มเงาแก่ไม้ผล
– แปลงกาแฟ 1 ไร่ ปลูกกาแฟโรบัสต้าพันธุ์ชุมพร จำนวน 160 ต้น
– แปลงพืชสมุนไพร ประกอบด้วย สมุนไพรที่ใช้ป้องกันกำจัดศัตรูพืช และสมุนไพรเพื่อสุขภาพ ได้แก่ สะเดา ขี้เหล็ก มะรุม เพกา อบเชย กานพลู มะแว้งต้น พิลังกาสา สมอพิเภก เปล้าน้อย หญ้าหนวดแมว ฟ้าทะลายโจร ชุมเห็ดเทศ ลิ้นงูเห่า จินเจีย สังกรณี อัคคีทวาร ว่านสาวหลง ว่านชักมดลูก กระวาน กระทือ ตะไคร้หอม อ้อยแดง โนรา ยางน่องเถา เสลดพังพอน ฯลฯ
ส่วนที่ 4 ที่อยู่อาศัย มีพื้นที่ 2 ไร่ ประกอบด้วย
ถนน ศาลาอเนกประสงค์ บ้าน ยุ้งฉาง กองปุ๋ยหมัก แปลงผักสวนครัว มะนาวนอกฤดู และมีการปลูกไม้ใช้สอยรอบแปลง เช่น ตะกู ไผ่หวาน หมาก กล้วย
