ชื่อสามัญ เข็ม
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ixora lucida R.Br. ex Hook.f.
ชื่ออื่นๆ เข็มพระราม (กรุงเทพฯ), เข็มปลายสาน (ปัตตานี), เข็มขาว (นครศรีธรรมราช), เข็มขาว (ภาคตะวันตก- เฉียงเหนือ), เข็มไม้ (ไทย)
ถิ่นกำเนิดและประวัติความเป็นมา
เข็มขาว เจริญเติบโตได้ดีในสภาพดินร่วนชุ่มชื้น มีแสงแดดจัด ทนแล้งได้ดี เป็นพรรณไม้ที่ชอบขึ้นตามธรรมชาติในป่าราบหรือตามป่าเบญจพรรณ
ลักษณะทั่วไป
เข็มขาว จัดเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ขึ้นเป็นพุ่มแน่น แตกกิ่งใกล้ผิวดินจำนวนมาก ลำต้นมีความสูงได้ประมาณ 1-3 เมตร เปลือกต้นเป็นสีดำ รากมีรสหวาน มีหูใบ 2 ข้าง น้ำยางใส ใบเป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่หรือรูปรีขอบขนาน ปลายใบมน แหลม หรือเรียวแหลม ส่วนขอบใบเรียบ ผิวใบค่อนข้างหนา ดอกออกรวมกันเป็นช่อแบบซี่ร่มขนาดใหญ่แน่นทึบ ก้านดอกยาวกว่าดอกเข็มชนิดอื่น ๆ ดอกย่อยเป็นรูปหลอดปลายแยกออกเป็นกลีบ 4-5 กลีบ ดอกเป็นสีขาวและมีกลิ่นหอม ลักษณะของผลเป็นรูปรี มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.8 เซนติเมตร มีเนื้อนุ่ม ผลอ่อนเป็นสีเขียว ผลแก่เป็นสีดำ
พันธุ์และการขยายพันธุ์
ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง ทาบกิ่ง และปักชำ
วิธีการปลูก
–
การดูแลรักษา
–
โรคและแมลงศัตรูที่สำคัญ
เพลี้ยแป้ง
การใช้ประโยชน์
- รากใช้ต้มกับน้ำกินเป็นยาช่วยเจริญอาหาร ใช้ปรุงเป็นยารักษาโรคตาต่าง ๆ
- นิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับสวย ชอบดินร่วนซุยระบายน้ำได้ดี ดอกมีกลิ่นหอม สามารถออกดอกเกือบตลอดทั้งปี
แหล่งพืชอนุรักษ์
ศูนย์วิจัยพืชสวนสุโขทัย