รมว. เกษตรฯ ลงพื้นที่ พะเยา ส่งมอบปัจจัยการผลิตให้กับเกษตรกรผู้ประสบภัยพิบัติ เดินหน้ายุทธศาสตร์พืชหลังนา – เกษตรคาร์บอนต่ำ ดัน “พะเยาโมเดล” ยกระดับผลผลิตถั่วเหลือง

เมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2568 นายปรีชา กาเพ็ชร ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยพืชไร่เชียงใหม่ มอบหมายให้นางสาวละอองดาว แสงหล้า นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ นายวรกานต์ ยอดชมภู นักวิชาการเกษตรชำนาญการ และนางสาวปัทมพร วาสนาเจริญนักวิชาการเกษตรปฏิบัติการ ร่วมจัดนิทรรศการในงานส่งมอบปัจจัยการผลิตให้แก่เกษตรกรผู้ประสบภัยพิบัติ ภายใต้โครงการสกัดการระบาดของโรคแมลงศัตรูพืช เชื้อรา และการสนับสนุนพันธุ์พืชและปัจจัยการผลิตเพื่อช่วยเหลือเกษตรกรที่ประสบภัยพิบัติ ปี 2567/2568 โดยมีนายอรรถกร ศิริลัทธยากร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นประธานเปิด โดยมี นายอัครา พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และผู้บริหารกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เข้าร่วม ณ ที่ว่าการอำเภอจุน ตำบลห้วยข้าวก่ำ อำเภอจุน จังหวัดพะเยา โดยมีการดำเนินงานรวม 5 กิจกรรมหลัก ได้แก่

1. สกัดการระบาดของโรคและแมลงศัตรูพืชฉุกเฉิน ในพื้นที่ส้มเขียวหวานและส้มโอ ส่งมอบชีวภัณฑ์ไตรเดอร์มาและบาซิลลัส ซับทิลิส ให้เกษตรกร 759 ราย รวม 15,975 กิโลกรัม

2. สนับสนุนเมล็ดพันธุ์พืชไร่และพืชสวน 8 ชนิด เช่น ถั่วเหลือง ข้าวโพดเทียน ถั่วฝักยาว และพริกครอบคลุมพื้นที่ผลิต 800 ไร่ รองรับการเพาะปลูกได้กว่า 12,000 ไร่

3. สนับสนุนการผลิตก้อนเชื้อเห็ดเศรษฐกิจ 404,800 ก้อน พร้อมอบรมเกษตรกร 1,100 คน และมอบโรงเรือนต้นแบบ 55 โรงเรือน คาดสร้างรายได้รวมไม่ต่ำกว่า 6 ล้านบาท

4. สนับสนุนชีวภัณฑ์ป้องกันโรคพืช ให้เกษตรกร 1,883 ราย รวม 8,882 กิโลกรัม ครอบคลุมพื้นที่กว่า

1,271 ไร่

5. การซ่อมแซมและฟื้นฟูเครื่องจักรกลเกษตรขนาดเล็กหลังน้ำท่วม ตรวจสอบและซ่อมบำรุงเครื่องจักร 1,459 รายการ ของเกษตรกร 1,188 ราย ครอบคลุม 12 จังหวัด รวม 19 จุดบริการ

ในโอกาสนี้ นายรพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร เปิดเผยว่า รมว.เกษตร ได้ให้ความสำคัญกับการส่งเสริมการปลูกพืชหลังนา และพัฒนาระบบการผลิตแบบคาร์บอนต่ำ เพื่อสร้างรายได้เพิ่ม ลดการพึ่งพาการปลูกข้าวเพียงอย่างเดียว และช่วยลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม โดยมอบหมายกรมวิชาการเกษตร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตที่ประหยัดน้ำ ลดต้นทุน ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากร เพื่อให้เกษตรกรมีรายได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน

กรมวิชาการเกษตรเดินหน้าโครงการส่งเสริมการปลูกถั่วเหลืองจังหวัดพะเยาภายใต้ “พะเยาโมเดล” ตั้งเป้ายกระดับผลผลิตไม่ต่ำกว่า 400 กิโลกรัมต่อไร่ พร้อมลดการใช้น้ำตลอดฤดูปลูกเหลือเพียง 250 มิลลิเมตรต่อไร่ ทำให้ผลผลิตเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 54% และลดต้นทุนการผลิตได้ 36% ด้วยเทคโนโลยีการผลิตถั่วเหลืองคาร์บอนต่ำ ใน 8 แนวทาง ได้แก่ การใช้เมล็ดพันธุ์ดี การใช้ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียมร่วมกับปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน การใช้เครื่องจักรกลการเกษตร เช่น เครื่องปลูกและเครื่องเกี่ยวนวด การจัดการน้ำระบบน้ำหยดร่วมปุ๋ยอัตโนมัติ การใช้โดรนพ่นสารป้องกันกำจัดศัตรูพืช การใช้ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืช การใช้โดรนประเมินสุขภาพพืช คู่มือการผลิตถั่วเหลืองประสิทธิภาพสูง

โดยในปี 2568 กรมวิชาการเกษตรได้จัดทำแปลงต้นแบบการผลิตถั่วเหลืองที่บ้านร่องไฮ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ผลผลิตเฉลี่ย 410 กิโลกรัมต่อไร่ สร้างรายได้ไม่ต่ำกว่า 10,000 บาทต่อไร่ และเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับเกษตรกร โดยการผลิตที่มีประสิทธิภาพต้องมีแหล่งน้ำและระบบพลังงานที่ดี (กรมชลประทาน) ดินอุดมสมบูรณ์ (กรมพัฒนาที่ดิน) เมล็ดพันธุ์คุณภาพ ปุ๋ยชีวภาพ และชีวภัณฑ์ เช่น เชื้อราไตรโคเดอร์มา และแบคทีเรียบาซิลลัส เพื่อลดโรคและการสูญเสียผลผลิตต่ำกว่า 20% พร้อมทำวิจัยร่วมเอกชน และขยายผลผ่านกรมส่งเสริมการเกษตร

นอกจากนี้ กรมวิชาการเกษตรยังขยายการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง และถั่วเขียวชั้นพันธุ์จำหน่าย ในปี 2568 โดยเกษตรกรอำเภอปง จังหวัดพะเยา ผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเขียวชั้นพันธุ์จำหน่วยจำนวน 100 ไร่ สร้างรายได้กว่า 10,000 บาทต่อไร่ และมีแผนขยายพื้นที่ในฤดูแล้งปี 2569 ไปยังพื้นที่อื่นใน จ.พะเยาอีกไม่น้อยกว่า 300 ไร่ เพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพ 150 ตัน สร้างรายได้หมุนเวียนในชุมชนกว่า 4 ล้านบาท และเพิ่มรายได้เกษตรกร 25% เมื่อเทียบกับการปลูกทั่วไป